داروی متوکلوپرامید چیست و برای چه مشکلاتی تجویز می‌شود؟ روش مصرف و عوارض آن

داروی متوکلوپرامید چیست و چگونه کار می‌کند؟

متوکلوپرامید یک داروی ضد تهوع است که سرعت تخلیه معده را افزایش می‌دهد. این دارو با مسدود کردن گیرنده دوپامین عمل می‌کند. این کار باعث می‌شود انقباضات عضلات در قسمت فوقانی دستگاه گوارش (معده و روده کوچک) افزایش یابد و غذا سریع‌تر به سمت روده حرکت کند. همچنین باعث سفت شدن عضله اسفنکتر بین مری و معده می‌شود تا از بازگشت اسید جلوگیری کند.

متوکلوپرامید برای چه علائم و بیماری‌هایی تجویز می‌شود؟

پزشک معمولا متوکلوپرامید را در مواقع زیر تجویز می‌کند:

• پیشگیری از تهوع و استفراغ ناشی از شیمی‌درمانی، پرتودرمانی یا پس از جراحی؛
• درمان کوتاه‌مدت سوزش سر دل مداوم در بیماران مبتلا به رفلاکس که به سایر داروها پاسخ نداده‌اند؛
• گاستروپارزی دیابتی: درمان علائم کندی تخلیه معده در افراد دیابتی.

برای آشنایی با دلایل و علائم رفلاکس معده، می‌توانید مطلب زیر را مطالعه کنید:

دوزهای مختلف متوکلوپرامید

این دارو در 3 دوز 10، 15 و 20 میلی‌گرمی تولید می‌شود. در ادامه، کارکرد هر 3 دوز را بررسی کرده‌ایم:

متوکلوپرامید؛ 10 میلی‌گرم

دوز معمول برای گاستروپارزی دیابتی و برخی موارد رفلاکس است. معمولاً تا ۴ نوبت در روز مصرف می‌شود، نیم ساعت قبل از هر وعده غذایی و قبل از خواب.

متوکلوپرامید؛ 15 میلی‌گرم

برای رفلاکس معده به مری تجویز می‌شود. می‌توان تا ۴ نوبت در روز مصرف کرد، نیم ساعت قبل از غذا و قبل از خواب.

متوکلوپرامید؛ 20 میلی‌گرم (دوز تک)

در صورتی که علائم رفلاکس در ساعات یا وعده غذایی خاصی روی دهد، می‌توان یک دوز تک تا ۲۰ میلی‌گرم قبل از وقوع علائم مصرف کرد. درمان طولانی‌تر از ۱۲ هفته توصیه نمی‌شود.

داروهای مرتبط یا مشابه متوکلوپرامید

این داروها، کارکردی هم راستا یا مشابه با این دارو دارند:

• اندانسترون
• گرانیسترون
• دومپریدون
• پرومتازین
• پیریدوکسین (ویتامین B6)

مقدار مناسب مصرف متوکلوپرامید

دوز رایج برای بزرگسالان اغلب 10 میلی‌گرم است که معمولا 4 بار در روز مصرف می‌شود.

نحوه مصرف متوکلوپرامید

قرص را باید 30 دقیقه قبل از هر وعده غذایی یا هنگام خواب مصرف کنید.

مدت زمان مصرف متوکلوپرامید

معمولا به صورت کوتاه‌مدت (4 تا 12 هفته) تجویز می‌شود تا از خطر بروز عوارض جدی‌تر جلوگیری شود.

چقدر طول می‌کشد تا متوکلوپرامید اثر کند؟

در اشکال خوراکی، معمولا بین 30 تا 60 دقیقه طول می‌کشد تا دارو اثر کند. (در تزریق وریدی این زمان 1 تا 3 دقیقه است)

در صورت فراموشی مصرف متوکلوپرامید چه باید کرد؟

دارو را به محض یادآوری مصرف کنید. اگر نزدیک به زمان نوبت بعدی است، دوز فراموش‌شده را نادیده بگیرید. برای جبران دوز فراموش‌شده، دو دوز را هم‌زمان مصرف نکنید.

در صورت مصرف بیش از حد متوکلوپرامید، چه باید کرد؟

مصرف بیش از حد متوکلوپرامید می‌تواند بسیار خطرناک باشد. علائم اوردوز شامل خواب‌آلودگی شدید، گیجی، و حرکات غیرقابل کنترل عضلات است. در صورت بروز این علائم بلافاصله با اورژانس (115) تماس بگیرید.

قبل از مصرف متوکلوپرامید به این نکات توجه کنید

هنگام مصرف متوکلوپرامید، موارد زیر را در نظر بگیرید:

• باید با معده خالی (30 دقیقه قبل از غذا) مصرف شود.
• معمولا نباید بیش از 12 هفته مصرف شود.
• مصرف طولانی‌مدت یا دوز بالا می‌تواند باعث دیسکینزی تاخیری شود؛ یک اختلال حرکتی جدی و اغلب غیرقابل برگشت که باعث حرکات غیرارادی عضلات می‌شود.

عوارض جانبی رایج متوکلوپرامید

عوارض جانبی زیر معمولا به شکلی خفیف در برخی افراد ایجاد می‌شود:

• خواب‌آلودگی، خستگی و بی‌حالی
• بی‌قراری
• سردرد
• اسهال

عوارض جانبی جدی متوکلوپرامید

عوارض جانبی زیر اغلب بسیار نادر هستند، اما در صورت مشاهده آنها باید فورا به پزشک مراجعه کنید:

• دیسکینزی یا حرکات غیرارادی صورت، زبان، چشم‌ها یا اندام‌ها با علائمی مانند لب‌چینی، بیرون آوردن زبان، پلک زدن سریع
• افسردگی
• پارکینسونیسم با علائمی مانند لرزش، سفتی بدن، کندی حرکات
• تورم دست‌ها و پاها
• سندرم نورولپتیک بدخیم (یک واکنش نادر اما کشنده)

اگر علائم زیر را داشتید، همین حالا با ۱۱۵ تماس بگیرید:

برای چه کسانی مصرف متوکلوپرامید ممنوع است؟

مصرف متوکلوپرامید برای افرادی که شرایط زیر را دارند توصیه نمی‌شود:

• سابقه انسداد روده، خونریزی معده یا سوراخ شدن روده
• فئوکروموسیتوم (تومور غده فوق کلیوی)
• نقص شدید عملکرد کلیوی
• سابقه‌ی تشنج یا صرع
• سابقه دیسکینزی تاخیری
• بیماری پارکینسون
• حساسیت شدید به متوکلوپرامید یا داروهای مشابه

آیا می‌توانم هنگام مصرف متوکلوپرامید رانندگی کنم؟

متوکلوپرامید می‌تواند باعث خواب‌آلودگی، سرگیجه و کاهش هوشیاری شود. تا زمانی که نمی‌دانید این دارو چه تاثیری روی شما دارد، از رانندگی و کار با ماشین‌آلات خودداری کنید.

آیا مصرف متوکلوپرامید در دوران بارداری مجاز است؟

معمولا در دوران بارداری خطر جدی ندارد و ایمن در نظر گرفته می‌شود؛ اما باید فقط در صورت نیاز و با تجویز پزشک مصرف شود.

آیا مصرف متوکلوپرامید در دوران شیردهی مجاز است؟

متوکلوپرامید می‌تواند وارد شیر مادر شود. از این رو، باید با احتیاط و تحت نظارت پزشک معالج یا متخصص زنان مصرف شود.

آیا مصرف متوکلوپرامید در دوران باروری مجاز است؟

این دارو ممکن است سطح هورمون پرولاکتین را افزایش دهد که می‌تواند باعث اختلال در قاعدگی شده و در فرایند باردار شدن اختلال ایجاد کند.

تداخل دارویی متوکلوپرامید با دیگر داروها

برای جلوگیری از تداخل دارویی، لیستی از داروهای مصرفی خود را در اختیار پزشک قرار دهید. زیرا متوکلوپرامید می‌تواند با داروهای زیر تداخل ایجاد کند:

• داروهای خواب‌آور، ضد اضطراب و مخدرها
• داروهای پارکینسون
• داروهای ضد روان‌پریشی
• داروهای ضدافسردگی
• الکل
• استامینوفن
• بروموکریپتین
• سایمتیدین
• سیکلوسپورین
• دیگوکسین
• تتراسایکلین
• کابرگولین
• دوپامین
• لوودوپا
• متیل‌دوپا
• پرامی‌پکسول
• ریواستیگمین
• روپینیرول

شرایط نگهداری از متوکلوپرامید

برای نگهداری از این دارو، حتما به نکات زیر توجه کنید:

• دور از نور مستقیم، رطوبت، در دمای اتاق (کمتر از 30 درجه سانتی‌گراد) نگهداری شود.
• دور از دید و دسترس کودکان و حیوانات نگهداری کنید.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

در صورتی که موارد زیر را تجربه کردید، بدون معطلی به پزشک مراجعه کنید:

• اگر علائم بیماری شما بهبود نیافت؛
• اگر هرگونه حرکات غیرارادی در صورت، زبان یا بدن مشاهده کردید (فورا مصرف را قطع کرده و به پزشک مراجعه کنید)؛
• اگر دچار تغییرات خلقی (افسردگی یا اضطراب) شدید.

قرص متوکلوپرامید 10 mg خرید

اسامی تجاری داروی متوکلوپرامید در ایران

متوکلوپرامید با اسامی تجاری زیر در بازار دارویی ایران موجود است.

توصیه‌ای از تیم دارو دات کام به شما

تحمل حالت تهوع و استفراغ مداوم می‌تواند دستگاه گوارش را آزرده و آسایش فرد را به کلی مختل کند. بسیاری از افرادی که تحت نظر پزشک از متوکلوپرامید استفاده می‌کنند، دوره درمان را بدون مشکل خاصی سپری می‌کنند. اگر سابقه بیماری‌هایی مانند پارکینسون، فشار خون بسیار بالا یا سابقه تشنج در بیمار وجود دارد، پزشک حتما باید در د جریان قرار بگیرد تا جایگزین مناسب‌تری را پیشنهاد دهد.

همچنین مادران باردار یا شیرده بهتر است تنها با مشورت پزشک از این دارو استفاده کنند. اگر درباره مصرف متوکلوپرامید سوالی دارید، پزشکان دارو دات کام پاسخگوی شما هستند.